ДС-404
09.11.2023ж.
Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің
бірінші орынбасары
Р.В. Склярға
Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі
2023 жылғы 08 қарашада жарияланды А.М. Сәтқалиевке
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ
Құрметті Роман Васильевич!
Құрметті Алмасадам Майданұлы !
Өздеріңіз білетіндей, 2023 жылғы 1 шілдеден бастап электр энергиясын бірыңғай сатып алушы моделі іске қосылды. Бұл жүйедегі жоспарлы теңгерімсіздіктерді, электр энергиясының болжамды тапшылығын, энергия өндіруші ұйымдардың әртүрлі тарифтеріне байланысты бәсекелестіктің тең емес жағдайларын болдырмау сияқты бірқатар ағымдағы мәселелерді шешуге мүмкіндік беретіні сөзсіз.
Алайда, электр энергиясын сатып алудың осындай жаңа моделіне көшу кей салада тұтыну құнының екі есеге қымбаттауына алып келді.
Сонымен қатар, электр энергиясы нарығындағы аталған өзгеріске сәйкес, көтерме тұтынушылар өздерінің тәуліктік сұранысын әрбір сағат бойынша жоспарланған көлемін айқындап, алдын ала өтінім беру арқылы сатып алуға тиіс. Ал, осы субъектілердің сұраныс пен тұтыну арасындағы теңгерімінің шығыстары әрбір есептік кезеңнің қорытындысы бойынша анықталып, содан кейін тұтынушы нақты тұтынған электр энергиясы үшін есеп айырысады. Бұл ретте, теңгерімсіздік шегінде сатып алынатын энергия құны жоспарлы сатып алынған электр энергиясы құнынан әлдеқайда қымбаттау болады. Электр энергиясының көтерме сауда нарығындағы әрбір субъекті өзінің теңгерімсіздіктері үшін жауапты.
Осы орайда, бір мысал ретінде жылыжай шаруашылықтарын алатын болсақ, олар электр энергиясын бірыңғай сатып алушы моделіне көшудің тиімсіздігін айтады, себебі энергиясы жылыжайлардың басты компоненті екені анық. Ал, нарықтада өзгерістер бірқатар қиындықтар туғызып отыр.
Олардың жұмыс процестердің ерекшеліктеріне байланысты (электр энергиясын тұтыну ауа-райына, яғни күн сәулесінің түсу ұзақтығына) электр энергиясын тұтыну мөлшерін дәлме-дәл болжау мүмкін емес. Осының салдарынан ай сайынғы есептеудегі дәлсіздіктер орын алады, сондай-ақ күнделікті алдын-ала төлемдер банктік комиссиялар шығындарының көбеюіне алып келеді. Ол, өз кезегінде, жылыжайлар өндіретін өнім бағасының қымбаттауына негіз болуда. Бұл дегеніміз, азық түлік бағасының тұрақтылығы мен ауыл шаруашылғын қолдауға тікелей қатысты дүние.
Осындай қиындықтарға электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектісі болып табылатын көптеген электрмен жабдықтаушы ұйымдар да (бұдан әрі – ЭЖҰ) тап болып отырғанын баса айтқымыз келеді.
Сондай-ақ, Астана қаласындағы бірде-бір Электрмен жабдықтаушы ұйымдардында электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесі болмағандықтан, олар сағат бойынша тұтыну мөлшерін жүктеменің өңірлік бейініне (региональный профиль нагрузки) сәйкес анықтайды. Яғни, олардың айтуынша, ЭЖҰ өзінің нақты теңгерімсіздігі үшін емес, өңірдегі белгілі уақыт аралығында қалыптасқан дәлсіздік үшін жауап береді. Себебі, өңірде орналасқан электрмен жабдықтаушы ұйымдардың бірқатары белгілі бір уақыт аралығындағы өздерінің нақты тұтыну мөлшерінен аз көлемге, ал кейбіреулері керісінше – артық көлемге тапсырыс береді. Алайда, әрбір энергия жабдықтаушы ұйымға өңірдегі оң және теріс теңгерімсіздіктердің айырмасы ескерілмей, оларды сату-сатып алу бойынша шоттар берілуде.
Естеріңізге сала кетейік, «Аманат» партиясының «Халықпен бірге!» сайлауалды бағдарламасының бір бағыты экономиканың негізгі драйверлері кәсіпкерлікті қолдау екені белгілі. Ал, біз көтеріп отырған мәселе еліміздегі түрлі саладағы электр энергиясын қолданып отырған кәсіпкерлердің жанайқайы.
Жоғарыда айтылғандар негізінде, Сіздерден:
- Энергия жабдықтаушы ұйымдардың жұмысында электр энергиясын бірыңғай сатып алушы моделінің енгізілуіне байланысты орын алып отырған жағдайлар бойынша шара қолдануыңызды
- Өндіріс ерекшеліктеріне байланысты электр энергиясын тұтыну мөлшерін алдын ала болжау мүмкін емес субъектілер үшін теңгерімсіздіктер үшін айыппұл салудың жүйесін қайта реттеуді сұраймыз.
Құрметпен,
«AMANAT» фракциясының
депутаттары Ж. Амантайұлы
Д. Исабеков
Б. Керімбек
Т. Қырықбаев
Е. Сатыбалдин
Орын.: Саруарова А.С.
Тел.:8/7172/74-61-76
