Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрдің Орынбасары
Т. Б. Дүйсеноваға
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ
Құрметті Тамара Босымбекқызы!
Ғылым және технологиялар жөніндегі Ұлттық кеңестің отырысында Қасым-Жомарт Тоқаев табиғи апаттарды азайту жөніндегі міндеттерді іске асыру тетіктерінің бірі ғылым болып табылатынын атап өтті. Мемлекет басшысы: "қазіргі су тасқыны кезінде біз елімізде білікті мамандар мен ғалымдардың жетіспеушілігін ерекше сезіндік. Біз бұрынғы ғылыми әлеует пен инфрақұрылымды жоғалттық".
Мемлекет Басшысы қойған міндеттерді ауылдық квота бойынша жалпы білім беру гранттарын бөлу арқылы шешуге болады деп санаймыз.
Біз ғылым және жоғары білім министрлігінен ауылдық квота бойынша мемлекеттік тапсырыстарға қатысты, игерілген бюджет қаражатының саны және ауылдық жерлерде өз гранттарын пысықтайтын студенттер саны туралы ресми деректерді сұрадық.
Министрлік ұсынған 2021-2023 жылдарға арналған деректерге сәйкес, ауылдық квота шеңберінде 7771 адам оқуды аяқтады, оның ішінде 2606 адам ауылдық жерде еңбек етеді, ал 3601 адам "білім туралы"заңда белгіленген шарттарға сәйкес міндеттемелерді орындаудан босатылды. Мемлекет алдында берешегі бар 1564 адамның ішінде соттардың шешімдері тек 36 адамға қатысты шығарылды.
Алынған деректер уәкілетті органның бюджет қаражатына жосықсыз қатынасы туралы куәландырады. Ұсынылған деректерге сүйене отырып, 1528 адамның мемлекет алдында берешегі бар екенін ескере отырып, тек үш жыл ішінде берешектің жалпы сомасы бір студентті оқытуға жұмсалатын ең төменгі шығындарды ескере отырып, үш миллиард теңгеден астам соманы құрауы мүмкін.
Бұл тұлғалардан берешекті өндіріп алу процесінің кешіктірілуіне не себеп?
Сонымен қатар, уәкілетті орган ауылдық квота бойынша гранттар алған және оқуын аяқтаған тұлғалар бойынша ғана статистикалық деректерді ұсынды. Ал ауылдық квота бойынша грант алған және оқуын аяқтамаған адамдармен қалай болуға болады? Осындай қанша азамат бар және олардың мемлекет алдындағы берешегінің сомасы қандай?
Менің жазбаша сұратуыма қарамастан, Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі ауылдық квота бойынша гранттарды пысықтау бойынша ағымдағы берешегі туралы мәлімет берген жоқ.
Аталған тұлғалардан берешек сомасын тиісінше өндіріп алу университеттер мен зерттеу орталықтарының ескірген зертханаларын қалпына келтіруге, өңірлік жоғары оқу орындарының базасында инженерлік мектептер құруға, сондай-ақ өңірлік жоғары оқу орындарын дамытуға қосымша қаражат бөлуге әкеп соқтырар еді.
Әрі қарай, бөлінген қаражатты игермеуге қатысты.
2021 жылы 16%, 2022 жылы 35%, 2023 жылы ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал ететін білім беру бағдарламалары бойынша оқуға арналған Азаматтарға арналған ауылдық квота бойынша гранттардың 26% игерілмеген күйінде қалды. 2021 жылы 32%, 2022 жылы 27%, 2023 жылы талапкерлердің 23% шекті балл жинамады немесе ауылдық квотаға кірмейтін басқа мамандықтарды таңдады. Бұдан шығатыны, талапкерлер ауылдық квота бойынша гранттар үшін бөлінген мамандықтарға бармайды.
Уәкілетті орган талапкерлерді ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал ететін білім беру бағдарламаларына түсуге тарту және ынталандыру үшін қандай шаралар қолданатынын білгім келеді?
Сонымен қатар, Мемлекет басшысы атап өткендей, "жасыл" энергетика, климаттың өзгеруі, су ресурстарын үнемдеу кадрларына деген қажеттілік тез өсуде. Сондықтан біз ауыл квотасы бойынша білім беру бағдарламаларының тізбесін оған инженерлік-техникалық, Метеорология, статистика және басқа да қажетті мамандықтар бойынша гранттарды қосу арқылы кеңейту қажет деп санаймыз.
Жоғарыда баяндалғанның негізінде "Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңының 27-бабына сәйкес депутаттық сауалға заңнамада белгіленген мерзімдерде жазбаша жауап беруіңізді сұраймыз.
Құрметпен,
"Қазақстан Халық партиясы"
Фракция депутаттары М. Магеррамов
И. Смирнова
И. Сұңқар
Г. Танашева
