Қазақстан Республикасының

Қаржы министрлігі

Ағымдағы жылдың 19 тамызы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттары өңірдегі жұмыс барысында «Жібек жолы» мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пунктінде болды.

Сыртқы шекараның Қазақстан-Өзбекстан учаскесінде 8 автомобиль өткізу бекеті бар, оның ішінде тек «Б. Қонысбаева» және «Жібек жолы» 2 өткізу пункті толық жұмыс істейді.

Бүгінгі таңда «Жібек жолы» өткізу бекетінде кептеліс мәселесі өткір болып тұр, ол арқылы азаматтардың жаяу жүргіншілер өткелдерінің 80%-ға жуығы, жеңіл көліктердің 30%-дан астамы және тұрақты автобустар өтеді.

Сонымен қатар, бұл өткізу пунктіне түсетін жүктеме жыл сайын артып келеді. Егер жалпы 2022 жылдың қорытындысы бойынша «Жібек жолы» өткізу бекетінен шамамен 4,8 миллион адам өткен болса, 2023 жылдың 7 айында ғана - 5,3 миллион адамды құрады.

 М. З. Ескендіров пен Р. С. Қожасбаев депутаттармен бірге өткізу пунктіне барып, көптеген проблемаларды көрдік. Мен ең маңыздыларын тізімдеймін.

Бүгінгі таңда "Жібек Жолы" ө/п -де автокөлік және жаяу жүргіншілер өткелінде тұрақты кезектер қалыптасуда, біздің азаматтар бірнеше сағат бойы кезекте тұрады. Өткен ғасырдың соңында орнатылған қазіргі тіркеу жүйесі «тірі кезек» принципіне негізделген, ол ескірген және техникалық жаңартуды қажет етеді. Бұған қажетті қызмет болмаған кезде шекарадан өткендегі тар күту залын, қоқыстарды қосайық. Азаматтар өтетін аумақта естен тану, ыстық соғу жағдайлары кездеседі.Бұдан басқа, мұндай қиын жағдайларда мемлекеттік органдардың – кеден, шекара және басқа да қызметтердің қызметкерлері тұрақты жұмыс жасайды.

Мұндай кезектердің себебіне тоқталайық - бұл «Гишткуприк» іргелес аймағында жұмсалатын 17-20 секунд қана жұмсауға мүмкіндік беретін ақпаратты өңдеудің автоматтандырылған жүйелерінің жоқтығы. Қазақстанның бір азаматының ақпаратын өңдеуге қазір 5 минут кетеді.

https://www.facebook.com/100002522644830/posts/pfbid0bmZ4sC9B3eP3AM6QWp3KaQrESYujm42d2ZySrbohLLbbyyMoxnyGPCarQmbMNVYvl/?

Өйткені, бұл 5 минуттың өзі өзбек өткізу пунктіне қарағанда кезекті 5-10 есе арттырады, онда «E-gates» автоматтандырылған электрондық шекаралық бақылау жүйесі (құны 25 мың доллар. АҚШ ДОЛЛ.) қойылған. Ал құны 125 мың АҚШ долларын құрайтын «Q-gate» ұқсас автоматтандырылған электрондық шекаралық бақылау жүйесі ҚР-да Астана қаласының халықаралық әуежайында ғана бар. (Өзбекстан Республикасындағы ҚР елшілігінің деректері бойынша)

Бұл ретте өзбек тарапы азаматтардың жүріп-тұруына қолайлы жағдай жасау, жеңіл машиналар мен автобустардың өту уақытын қысқарту, сондай-ақ өткізу қабілетін арттыру үшін 2022 жылғы 1 қарашадан бастап "Гишткуприк" ө/п қайта құру және жаңғырту жұмыстары бастады.

Аталған пунктті жаңғырту өткізу қабілетін 3 есеге ұлғайтуды, автобустардың жолаушылары үшін жеке терминал салуды, өткізу пунктіне апаратын автожолды кеңейтуді көздейді. Нәтижесінде Қазақстан-Өзбекстан шекарасының өзбек бөлігінде өткізу қабілеті жоғары, дамыған және жайлы инфрақұрылымы бар заманауи өткізу пункті салынатын болады.

Өкінішке орай, жаңғыртылған және жайлы "Гишткуприк" ө/п аясында "Жібек Жолы" ө/п барлық мәселелері бойынша одан артта қалған әрекет ететін болады. Бұл ретте елдер арасындағы тауар айналымы өсуде, шекарадан өтетін азаматтардың саны, оның ішінде туризм мақсатында да артып келеді.

Осыған байланысты "Жібек жолы" ө/п жұмысының сапасын арттыру және азаматтардың өту уақытын қысқарту мақсатында мынадай шараларды қабылдау қажет деп санаймын.

Біріншіден, мемлекеттік шекараны кесіп өтетін жеке тұлғалар мен жүргізушілерге қолайлы жағдай жасау мақсатында "Жібек Жолы" ө/п қайта құру және жаңғырту жұмыстарын бастау қажет.

Екіншіден, "Жібек Жолы" ө/п шекаралық бақылаудың автоматтандырылған электрондық жүйесімен қамтамасыз ету.

Жоғарыда айтылған мәселелерді қарастырып, оларды шешу бойынша шаралар кешенін әзірлеп, «Жібек жолы» ө/п жаңғырту үшін бюджет қаражатын бөліну мүмкіндігін қарастыруды сұраймын.

Құрметпен,                                                               Б.Нажметдинұлы