Қазақстан Республикасының

Әділет министрі

А.Н.Есқараевқа

Құрметті Азамат Несіпбайұлы!

Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" 2023 жылғы 1 қыркүйектегі №318 Жарлығымен Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі оны көлік министрлігі мен өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне бөлу жолымен қайта ұйымдастырылды.

Осыған байланысты, өнеркәсіп және құрылыс министрлігі Ашық НҚА порталында жарияланған өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің ережесін бекіту туралы Үкімет қаулысының жобасын әзірледі (https://legalacts.egov.kz/npa/view?).

Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің ережесінің жобасында Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің жаңа (бұрын көзделмеген функциялары) функциялары көзделген:

басымды ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін қалыптастыру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

басымды ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін бекіту; (орыс тілінде 517) және 518)тармақшалар).

Басым ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін және басым ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін жасау қағидаларын бекіту функциялары келесі себептерге байланысты Индустрия және құрылыс министрлігінің құзыретіне жатпайды және кіре алмайды деп есептеймін.

ҚР ӘРПК-нің 41-бабының 3-тармағына сәйкес  мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының заңнамасында өздеріне көзделмеген функцияларды жүзеге асыруына тыйым салынады.

Қолданыстағы заңнамалық актілерде бірде-бір мемлекеттік органда басым ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының қағидалары мен тізбесін бекіту жөніндегі функция көзделмеген.

Сонымен қатар, "құқықтық актілер туралы" ҚР Заңының 14-3-бабының 1-тармағына сәйкес заң олардың негізінде нақты қоғамдық қатынастарды реттеу жүзеге асырылатын қағидаттарды белгілеуге тиіс.

Осы баптың 2-тармағында заңнамалық реттеу қағидаттары оларды іске асырудың нақты тетіктерін ашумен белгіленуге тиіс деп көзделген.

ӘРПК-нің 41-бабының 2-тармағының 3-бөлігінде реттеуші функцияларға мемлекеттік функцияларды жүзеге асыруды нормативтік құқықтық қамтамасыз ету, нормативтік құқықтық актілердің орындалуын тіркеу және талдау, мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру, мемлекеттік активтерді басқару жатады.

"Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шілдедегі Заңының (бұдан әрі - Заң) 1-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында агроөнеркәсіптік кешен көзделген - ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы өнімдерін өндіруді, дайындауды, сақтауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді және өткізуді, сондай-ақ тамақ өнеркәсібін, оларды қазіргі заманауи техникамен, технологиялық жабдықпен, ақшамен, ақпараттық және басқа да ресурстармен қамтамасыз ететін ілеспе өндірістер мен қызмет салаларын, ветеринариялық-санитариялық және фитосанитариялық қауіпсіздікті, ғылыми қамтамасыз ету мен кадрлар даярлауды қамтитын экономика салаларының жиынтығы.

Сонымен, ауылшаруашылық машиналары мен жабдықтары агроөнеркәсіп кешенінің құрамдас бөлігі болып табылады.

Заңның 6 бабының 1 тармағына сәйкес агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы уәкілетті органның құзыретіне мыналар кіреді:

      - агроөнеркәсіптік кешен саласындағы техникалық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу;

- агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiн техникалық жарақтандыру және ауыл шаруашылығы техникасын дамыту жөнiндегi шараларды әзiрлеу;

- тракторларды және олардың базасында жасалған өздігінен жүретін шассилер мен механизмдерді, оларға арналған тіркемелерді мемлекеттік тіркеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

- субсидиялау қағидаларын әзірлеу және бекіту: агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беру, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларын, техникасы мен технологиялық жабдықтарын сатып алуға лизинг беру кезіндегі сыйақы мөлшерлемелері.

ҚР ӘРПК 36 - бабы 1-тармағының 1-тармақшасында мемлекеттік органдардың ішкі Әкімшілік рәсімдері мемлекеттің барлық мемлекеттік органдары мен лауазымды адамдарының құзыретін нақты ажырату және келісілген жұмыс істеуі жағдайында жүзеге асырылатынын көздейді.

Осылайша, қолданыстағы заңнама ҚР АШМ-ге Ауыл шаруашылығы техникасы, оның ішінде Техникалық саясат, фермерлерді техникалық жарақтандыру және а.ш. машина жасауды дамыту бөлігінде қажетті өкілеттіктер шеңберін бекітеді.

Осыған байланысты, басым ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін және басым ауыл шаруашылығы машиналарының тізбесін жасау қағидаларын бекіту функциялары агроөнеркәсіптік кешен саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган қызметінің құрамдас бөлігі болып табылатынын, өйткені олар ауыл шаруашылығында қолданылатын техника саласындағы қатынастарды реттейді.

Мұндай функцияларды Индустрия және құрылыс министрлігіне қандай мақсатпен беру жоспарланып отырғаны белгісіз.

Сонымен қатар, «Құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 24-бабының 1-тармағында заңдар тиісті саланы (саланы) реттеудің негізгі мақсаттарын, міндеттерін, қағидаттарын, құзыреттері мен өкілеттіктерін белгілейтіні көрсетілген.

Заңның осы негізгі ережелерін іске асыру үшін тиісті нормалар заңға тәуелді актілерде егжей-тегжейлі көрсетілуі мүмкін.

Бұл ретте заңға тәуелді нормативтік құқықтық актіде заңдарда белгіленген нормалар шегінен шығатын норманы белгілеуге жол берілмейді.

ӨҚМ-ның ережелер мен тізбені бекітуі ауыл шаруашылығы техникасының басымдылығын реттеу қажеттілігі бөлігінде де, ӨҚМ-да тиісті құзыреттің болмауы бөлігінде де Заңда және Кәсіпкерлік кодексте белгіленген талаптар шеңберінен шығады деп санаймыз.

"Құқықтық актілер туралы" ҚР Заңының 10-бабының 3-тармағына сәйкес төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің әрқайсысы жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге қайшы келмеуге тиіс.

Осыған байланысты, ӨҚМ ережесі жобасының 514) және 515) тармақтары жоғарыда аталған заңнамалық актілерге қайшы келеді және мұндай редакцияда қабылданбайды деп санаймыз.

Осыған байланысты өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне жүктелу ұсынылып отырған басым ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарының тізбесін қалыптастыру қағидаларын әзірлеу және бекіту жөніндегі жаңа функцияларға Мұқият құқықтық сараптама жүргізуді және өнеркәсіп және құрылыс министрлігі ережесі жобасының 514) және 515) тармақтарының Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық актілеріне сәйкестігі туралы нақты ұстанымды білдіруді сұраймын.

Құрметпен,                                                               Б.Нажметдинұлы