Депутат Г.Нұрымова Білім және денсаулық сақтау жөніндегі республикалық қоғамдық кеңестің «Мектептердің құрылысы мен жөндеу жұмыстарының барысы туралы» тақырыбындағы онлайн отырысына қатысты. Білім вице-министрі, мектеп құрылысына қатысты мәселе бар бірқатар өңірлердің басшылары сөз сөйледі. Министрліктің мәліметінше, бүгінде Жамбыл облысында 444 мектеп болса, онда 235 017 оқушы білім алуда. 2026 жылға болжам 289 594 оқушы, тапшылық 64 242 орынды құрайды деп күтілуде. Бүкіл ел бойынша күтілетін орын тапшылығымен ұқсас жағдай. 2021-2025 жылдары облысымызда 85 мектеп салу жоспарлануда.

    Депутат 3 мәселені көтерді:
1. Мектептердің жетіспеушілігі мәселесін шешуге жеке инвесторларды тартуға болады, бұл жергілікті және республикалық бюджетке түсетін салмақты азайтады. Бұл инвесторлар үшін инвестициялық тартымдылықты және мүмкіндігінше ондаған жылдар бойы қайта қаралмаған нормаларды, талаптарды және стандарттарды оңайлатуды талап етеді. Мысалы, 200 орындық мектеп салу үшін 1 га жер телімі қажет, қанша орын көп болса, жер телімдері де соншалықты үлкен болуы керек. Қалаларда мұндай жобаларға инвестиция салу іс жүзінде қиын. Инвесторларға кейбір жерлерде мемлекеттен жер телімдерін беру мүмкіндігін қарастыру керек шығар. Вице-министр құрылыс талаптарын жергілікті өзін-өзі басқару органдары өздері реттей алады деп жауап берді. Жауап депутатты қанағаттандырмады, өйткені барлық талаптарды министрліктер бекітеді, ал жергілікті атқарушы органдар бұл талаптарды заңмен өзгерте алмайды.

2. Баяндамашылардың берген мәліметіне қарағанда, құрылыс жұмыстарының құны (әр өңірлердегі қуаттылығы бірдей мектептердің құрылысына баға әр түрлі!) және ұзарту жұмыстары, нысандардың көпшілігінің артта қалғаны туралы көптеген сұрақтар туындайды. Мәселен, жыл аяғында пайдалануға берілетін нысан, былтырдан бері құрылыс жүріп жатқанымен, бірінші қабаты әлі аяқталмаған. Құрылыс материалдарының қымбаттауына байланысты құрылыс құнының көтерілу жағдайлары бар. Жоспарлауды кесте бойынша бақылау қайда? Неліктен жоба құнының өсуіне жол берілген? Құрылыс компаниялары құрылыс материалдарының қымбаттауын әдейі күтіп, құрылыстың барысын тоқтатып, қосымша шығындарға шот беріп, мемлекеттік органдар тарапынан қолдау тауып жатыр.

3. Облыстың ауыл, аудандарында халықпен кездесулер барысында көтерілген мәселе – білім беру бюджетін обл деңгейінде орталықтандыру. Ауыл мектебіне, мәселен, шеге, жеңіл жөндеужұмыстары немесе тағы бір нәрсе керек болса, облыстық білім басқармасында тендер ойнатылып, көп қолайсыздық тудырып, уақытты созып жібереді екен. Бұл оқушыларды тасымалдауға да қатысты. Жылдар бойы ауылдарға оқушыларды әкелу жұмысын ауылдық әкімдіктер жолға қойды. Қазір облыс әкімшілігіндегі тендерді бір ғана тұлға ұтып алып, жұмысты барлық жерде дерлік бұрынғы жергілікті тасымалдаушылар жүргізіп жатыр, қазір тек аз ғана сомаға. Қазір қыс мезгіліне дайындық, қысымды сынау, бұрын ауданның балансында болған қазандықтарды дайындау, жөндеу жұмыстары жүріп, аудан әкімі жылу, су, т.б мәселелерді жедел шешсе, енді соның барлығы облыстағы барлық мектептерді дайындайтын обл білім бөлімінің мойнында. Бюджетті орталықтандырудың арқасында оқушылардың білім сапасы артады деген жауап берілді. Депутаттың ойынша, мүмкін кейбір түрлерін орталықтан сатып алу керек шығар, бірақ апат болған жағдайда қазандықта жылу жоқ және сабақтар тоқтатылған кезде білімді қалай жақсартуға болады, бұл көп уақытты алады тендер өткізу және облыстық білім басқармасынан маманның келуі т.б.? Аудан мектептерінің біріне барған кезде тақтайшаның құлап қалғаны туралы мәселе көтерілгенімен, аудан әкімі бұл мәселені облыстық білім басқармасында шешуге тиіс болғандықтан, ешқандай көмек көрсете алмады. Бәлкім, оның бір бөлігін жергілікті ауылдық билікке беріп, жедел шешім қабылдауды талап етіп, бір бөлігін орталықтандырып тастауға болатын шығар. Бірақ бұған министрлік мүдделі ме? Ел Президенті децентрализация және дебюрократизация туралы айтып отыр...