Құрметті Әлібек Сәкенұлы!

Мемлекет басшысы жақында отандық кәсіпкерлермен кездесуде сөйлеген сөзінде еліміздегі қолайлы бизнес-ахуалды сақтаудың маңыздылығын атап өтті.

Бұған, соның ішінде барлық бизнес субъектілеріне әсер ететін жаңа «таза парақты реттеу» саясаты ықпал етуі керек.

Бүгінгі таңда 7000-нан астам ескірген және артық талаптар заңдар мен заңға тәуелді актілер деңгейінде жойылады. Бизнес-ортаның үйлесімді дамуымен олардың орнына нәтижеге бағытталған жаңа салалық сапа стандарттары келеді. Бұл стандарттарды әзірлеу және бақылау жоғары сараптамалық әлеуеті бар кәсіби өзін-өзі реттейтін ұйымдармен айналысады.

Алайда, ӨӨРҰ институты туылғаннан бастап 8 жыл ішінде әлі де экономикада өз орнын ала алмады және жалпы кәсіпқой болмады.

Бүгінгі таңда міндетті түрде қатысатын 52 жұмыс істейтін кәсіби ӨӨРҰ тек екі салада шоғырланған. Мысалы, бүгінде 13 мың заң кеңесшісі 48 палатаға біріктірілді. Мұндай бәсекелестік ортада стандарттардың бірлігі мен өзін-өзі реттеудің сапасы қандай болуы мүмкін?

Бұл ретте, денсаулық сақтау, энергетика, білім беру сияқты маңызды салаларда қызмет нысанасының болмауына байланысты кәсіптік ортаны тиісті шоғырландыру жоқ.

Ал іс-әрекеттің мәні іс жүзінде бар, бұл «нарыққа» берілген реттеудің мемлекеттік функциялары. Тек ӨӨРҰ емес, ЖШС және басқа да жеке ұйымдар.

Оларға кәсіптік аттестаттау, объектілерді сараптау, медициналық ұйымдарды аккредиттеу және тағы басқалар сатып алуға берілді. Жеке энергия аудитінің энергетика саласы үшін салдары, педагогтерді аттестаттау рәсімдеріндегі бұзушылықтар, жол жұмыстарын сараптау сапасы және т.б. кеңінен белгілі.

Бұл ретте ӨӨРҰ институты кем дегенде аз, бірақ салаларда кәсіпкерлік субъектілерінің ерікті бірлестіктерімен ұсынылған. Сонымен қатар олардың реттеуші функциялары өте аз. Олардың күн тәртібі, әдетте, кәсіби мәселелерге емес, бизнесті жүргізу мәселелеріне қатысты және Ұлттық палатаның міндеттерін қайталайды.

ӨӨРҰ институтын дамытудың осындай қарқынымен бірқатар салалар реттеусіз қалады немесе мемлекет қайта оралуға мәжбүр болады. Алайда, мұны Құрылыс және жол салаларындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау институттарын қалпына келтіру мысалынан көріп отырғанымыздай, мұны жоғалған кадрлар мен материалдық базада жасау қиын және қымбат.

Өзін-өзі реттеу институтының дәрменсіздігінің себептері оның экономикадағы рөлі мен орны туралы бірыңғай түсініктің болмауы, функцияларды берудің баяу механизмі, нарықтың өзін-өзі реттеуге қатысу міндеттемелерін қабылдауға дайынготовстігі немесе бағаланбауы болып табылады.

Жоғарыда айтылғандарға байланысты біз қажет деп санаймыз:

- реттеуді жүзеге асыратын жұмыс істеп тұрған ұйымдар жұмысының тиімділігі мен сапасына талдау жүргізу;

- ӨӨРҰ тізілімін жүргізу, өзін-өзі реттейтін ұйым қызметінің нәтижелерін тану, олардың жұмыс сапасына қойылатын талаптарды орындау бөлігінде Заңның қабылданған нормаларының орындалуын қамтамасыз ету;

- мемлекеттік органдардың мемлекеттік функцияларды беру және өзін-өзі реттейтін ұйымдармен жұмыс істеу жөніндегі жұмысын күшейту, оның ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз ету;

- ӨӨРҰ-ның ел экономикасындағы рөлі мен орны туралы біртұтас түсініктеме беру.

Өз тарапынан АМАNАТ партиясының фракциясы сарапшылармен және Ұлттық палатамен бірлесіп өзін-өзі реттейтін ұйымдардың қызметіндегі жаңа тәсілдерді заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты бастады.