2024 жылғы 21 ақпанда жарияланды

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрдің Орынбасары -

Ұлттық экономика министрі

Н.С. Байбазаровқа 

Депутаттық сауал

Құрметті Нұрлан Серікұлы!

Өткен жылдың маусым айынан бастап "Ақ жол" фракциясы бөлшек салық мөлшерлемесін 4 пайыздан 2 пайызға дейін төмендетуді талап етіп, барлық өңірлердің Үкіметі мен жергілікті билік органдарына үш рет депутаттық сауалдар жолдады. Алайда Үкімет бұл мәселеге аймақтардың өкілеттіктеріне сілтеме жасай отырып араласқысы келмеді.

Осыған қарамастан, Астана қаласы мен Қарағанды облысы "Ақ жол" демпартиясының бастамасын қолдап, осындай шешімдер қабылдады.

Ағымдағы жылдың басынан бастап кәсіпкерлерді қарсы алуға басқа өңірлер де барды. Бұл үрдісті ШОБ-ты қолдаудағы өңірлер Үкіметі мен басшылығының рөлін күшейту ретінде қарастырамыз. Өкінішке орай, тек Алматы қаласында кәсіпкерлердің осыған ұқсас талаптары әзірге естімеген күйінде қалып отыр, осыған байланысты қала мәслихатын шағын бизнеске ізгі ниет білдіруге шақырамыз.

Сонымен қатар, бөлшек салық ставкасын төмендету жартылай шешім болып табылады деп санаймыз, өйткені ол Бухгалтерлік есеп пен тиісті Есептіліктің талаптарын сақтайды.

Осыған байланысты, "Ақ жол" Демпартиясы шағын бизнеске либералды салық салудың қосымша мүмкіндігін ұсынуды ұсынады.

Дамыған елдерде шағын кәсіпорындар жылдар бойы тексерілмейді, өйткені клиенттер ағыны мен чектің орташа сомасын бақылау мүмкін болған жерде шамамен кіріс есептеледі, содан кейін салық органдары бір немесе басқа салон немесе дүкен жылына қанша төлеуі керек екенін тағайындайды.

Кәсіпкер қажетті соманы төлейді-енді бұл бизнеске ешкім қол тигізбейді, оны тексерулерімен және айыппұлдарымен төмендетпейді.

Жалпы бақылау мен қысымның болмауы-жаппай кәсіпкерліктің негізі бар. Егер тіпті біреу салықтан қосымша 10-20 мың теңге жасырса-бұл ақша елде қалады. Бірақ мемлекет тексерушілер армиясын ұстаудың қажеті жоқ.

Бір нәрсе-бұл шешім осы уақытқа дейін миллиардтаған Жұмыспен қамтудың бірде-бір бағдарламасы ұсынбаған жұмыс орындарын ашады.

Бірақ мәселе мынада, Салық кодексінде қарастырылған патенттік салық салуда бұл норманы мағынасыз ететін шектеулер бар. Атап айтқанда, айналым жылына 13 млн.теңгеден аспауы тиіс және кәсіпкердің жалдамалы жұмыскерлері болмауы тиіс.

Есте сақтау керек, тіпті ең кішкентай бизнес – кафе, шаштараз, үй жанындағы дүкен немесе жөндеу шеберханасы болсын – әдетте бір адам емес, отбасы жүргізеді. Біреу кассада тұр, біреу тазалап, заттарды алып жүреді, біреу өнім шығарады.

13 млн теңгені шектеу кезінде. жылына және орташа рентабельділігі 15-20%, патент бойынша таза пайда 200 мың теңгеден аспайды, оны 3-4 жұмыспен қамтылғандарға бөлу қажет. Мұндай жүйемен кәсіпкердің табысы шамамен 60 мың теңгені құрайды екен. Егер ел бойынша орташа жалақы 380 мың теңге болса, мұндай ақша үшін қандай кәсіпкер жұмыс істейді?

Сондықтан патенттік салық жүйесі жұмыс істемейді.

Патент институты жұмыс істеуі үшін кәсіпкерге жұмысшыларды жалдауға рұқсат беру қажет.

Ал патент үшін жылдық айналымды кәсіпкер мен оның персоналына орташа жалақыны негізге ала отырып есептеу керек, яғни 100 млн.теңгеге дейін ұлғайту қажет. (260 000 теңге орташа жалақы х 20% рентабельділік х 5 адам х 12 ай).

Баяндалғанның негізінде "Ақ жол" ҚДП депутаттық фракциясы тағы да ұсынады:

1. Патент бойынша жылдық табыс шегін 100 млн. теңгеге дейін ұлғайту.

2. Патенттік салық режимін қолданатын кәсіпкерлерге 5 қызметкерді жалдауға рұқсат беру

3. Барлық аймақтарда бөлшек салықты 4-тен 2% - ға дейін төмендетіп қана қоймай, шағын бизнеске өз жұмысының салық режимін – бөлшек салық немесе патент бойынша таңдауға құқық беру.

Құрметпен,

"Ақ жол" ҚДП фракциясының депутаттары:

Барлыбаев Е. Х.

Перуашев А. Т.

Еспаева Д. М.

Иса Қ.Ж.

Садықов А. А.

Бейсенбаев Е. А.