Құрметті Ақмарал Шәріпбайқызы !
Бүгінгі таңда Қазақстанда ерекше қажеттіліктері бар 680 мың адамның 100 мыңға жуығын 18 жасқа толмаған балалар құрайды. Физикалық, неврологиялық, ақыл-ой кемістігінің қауіпі бар балалардың үлесінің арту үрдісімен мерзімінен бұрын туылған балалар санының өсуі және босану мен сәби кезіндегі проблемалар байқалады. Қазіргі таңда бізге патологияның алдын алу, балалардың денсаулығындағы ақаулықтарды диагностикалау, оларды емдеу мен дамуын ерте кезеңде анықтаудың және оңалтудың тиімді шаралары қажет.
Шала туылған немесе босану кезінде ауыр жағдайға ұшыраған жаңа туған нәрестелерді бақылау тәртібі Қазақстан Республикасында неонаталдық және педиатриалық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартымен регламенттелген. Оған сәйкес әр өңірде көп бейінді стационарлар базасында немесе үшінші деңгейдегі перинаталдық көмек ұйымдарында 0-ден 6 жасқа дейінгі балаларға арналған бақылау және (немесе) катамнез кабинеті ұйымдастырылады.
Бүгінгі таңда мұндай кабинеттер еліміздің 14 өңірінде ашылған және жұмыс істеуде. Ақмола, Қостанай, Қарағанды, Улытау және Жетісу облыстарында 2024 жылы ашылу жоспарлануда. Оның ішінде облыстарда 28 оңалту және ерте араласу орталығы жұмыс істейді.
Жалпы, соңғы жылдары нәресте өлімінің көрсеткіші айтарлықтай азайды, бірақ бұл үшін үлкен күш жұмсалды. Барлық шараларға қарамастан, шала туылған нәрестелермен жұмыс істеудің кешенді тәсілдерінде әлі де проблемалар бар. Елімізде диагнозды ерте анықтау баяу жүруде. Елімізде ерте диагностика процесі артта қалуда, мамандардың жетіспеушілігі мәселесі де бар, қазіргі таңда педиатриялық профильдегі дәрігерлердің тапшылығы 665 штаттық бірлікті құрайды.
Сондай-ақ, бұл жағдайда катамнездің жеке орталықтарының тәжірибесін Министрлік қаншалықты зерттеп, әрі мемлекет өзара іс-әрекет барысында іс-жүзінде пайдаланылуын атап кетсеңіздер?
Осы тақырыптың төңірегінде ретинопатия мәселесін де қозғауға болады, дегенмен, депутаттар есту, көру проблемалары бар балаларды ерте диагностикалау және емдеу мәселелерін бірнеше рет көтерген болатын. 2023 жылы осы қаупі бар топтан 7635 бала офтальмологиялық скринингтен өтті. Қазіргі таңда өңірлік денсаулық сақтау ұйымдарының бақылауына және іске асыруына берілген осы санаттағы балалардың скринингті іске асыру сапасына, сондай-ақ негізінен қайырымдылық ұйымдарының күштерімен шешілетін өңірлендірудің осы деңгейіндегі медициналық мекемелерді жабдықтармен қамтамасыз ету мәселелеріне ерекше назар аудару қажет.
Біздің елде білікті және мамандандырылған медициналық көмектің үлкен тапшылығы бар екенін білеміз. Ағымдағы жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша осы мамандармен қамтамасыз ету 10 мың тұрғынға шаққанда 0,15 штат бірлігін құрайды (бұл ауылда 11 дәрігерді қосқанда барлығы 106 дәрігер). Бұл балалар офтальмологтарына да қатысты, олар перинаталдық орталықтарда консультанттар ретінде тізімделеді, айына бірнеше рет келеді және жалақыдан 0,25-0,5 ставка алады - 19 000-нан 75 000 теңгеге дейін, ал оларға жүктелген жауапкершілік олардың еңбекақысының осындай өте төмен жалақысымен салыстыруға келмейді. Сонымен қатар, балалар офтальмологы, әдетте, бүкіл аймақ үшін 1 (бір) штат бірлігі болып табылады және бұл маман болмаған жағдайда оны ауыстыруға мүмкіндік жоқ.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты бірқатар тиісті шараларды қабылдау ұсынылады:
1.Ерте диагностикалау, емдеу, оңалту жағдайларын одан әрі жетілдіре отырып, шала туылған балалардың проблемаларын шешу жөніндегі шараларды күшейту, осы жұмысқа жетекші медициналық жоғары оқу орындарын тарту;
2. Әрбір аудандық ауруханада босандыру бөлімшелерін дамыту үшін жағдай жасау;
3. Осы бағытта кейіннен пайдалану үшін катамнестикалық бақылау саласында медициналық қызметтер көрсету мәселелеріндегі жеке медициналық ұйымдардың тәжірибесін қарастыру;
4.II және III деңгейдегі босандыру мекемелерін офтальмолог-дәрігерлермен қамтамасыз ету және олардың қызметтеріне ақы төлеу тарифтерін нақты шығындарға сәйкес қайта қарау.
